Khi mua bán xe ô tô hoặc xe máy, nhiều người băn khoăn liệu hợp đồng mua bán xe có cần công chứng không? Công chứng hợp đồng mua bán xe không chỉ giúp xác nhận tính hợp pháp của giao dịch mà còn đảm bảo quyền lợi cho cả bên mua và bên bán. Trong bài viết này, Pháp lý xe sẽ giúp bạn hiểu rõ quy định pháp lý về công chứng hợp đồng mua bán xe và những lợi ích của việc công chứng.
Theo quy định tại Điều 430 Bộ luật Dân sự năm 2015, hợp đồng mua bán tài sản là “sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên bán chuyển quyền sở hữu tài sản cho bên mua và bên mua trả tiền cho bên bán”.
Căn cứ vào Điều 105 BLDS 2015, tài sản bao gồm vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản, trong đó có cả bất động sản và động sản. Đối với động sản, thông thường không cần phải đăng ký tài sản, tuy nhiên, nếu tài sản là xe máy hoặc ô tô, pháp luật quy định phải thực hiện đăng ký xe tại cơ quan có thẩm quyền.
Như vậy, hợp đồng mua bán xe cũng là một dạng giao dịch dân sự, thuộc nhóm hợp đồng mua bán tài sản. Đối tượng của hợp đồng này là xe máy, ô tô, nên phải đảm bảo việc đăng ký quyền sở hữu hợp pháp theo quy định của pháp luật.
2. Hợp đồng mua bán xe có bắt buộc phải công chứng không?
Theo Thông tư 79/2024/TT-BCA, hợp đồng mua bán xe có cần công chứng hay không phụ thuộc vào loại xe và đối tượng giao dịch. Cụ thể:
Đối với cá nhân mua bán xe:
Theo Khoản 2 Điều 12 Thông tư 79/2024/TT-BCA, văn bản mua bán, tặng cho, thừa kế xe giữa các cá nhân phải có xác nhận công chứng hoặc chứng thực. Điều này nhằm đảm bảo tính hợp pháp của giao dịch và tránh tranh chấp sau này.
Như vậy, nếu bạn mua xe từ một cá nhân, hợp đồng bắt buộc phải được công chứng tại văn phòng công chứng hoặc chứng thực tại UBND cấp xã, phường.
Đối với xe mua bán qua doanh nghiệp:
Nếu xe được mua bán thông qua đại lý, doanh nghiệp kinh doanh xe thì hóa đơn điện tử hoặc hóa đơn giấy hợp pháp được sử dụng thay cho hợp đồng mua bán.
Trường hợp chưa có dữ liệu hóa đơn điện tử, chủ xe phải có hóa đơn giấy hoặc hóa đơn chuyển đổi từ hóa đơn điện tử theo quy định của pháp luật.
Trường hợp xe thuộc cơ quan nhà nước, lực lượng vũ trang thanh lý:
Việc chuyển nhượng xe cần có quyết định thanh lý và hóa đơn bán tài sản công đối với xe thanh lý của Công an,
Với xe thanh lý của Quân đội, cần có công văn xác nhận loại khỏi trang bị quân sự của Cục Xe – Máy, Tổng cục Kỹ thuật, Bộ Quốc phòng kèm theo hóa đơn hợp pháp.
Như vậy, hợp đồng mua bán xe giữa cá nhân với cá nhân bắt buộc phải công chứng hoặc chứng thực để có giá trị pháp lý. Trong khi đó, mua xe từ doanh nghiệp hoặc xe thanh lý từ cơ quan nhà nước chỉ cần hóa đơn hợp lệ. Do đó, khi thực hiện giao dịch mua bán xe, bạn nên kiểm tra kỹ các quy định pháp luật để tránh rủi ro và đảm bảo hợp đồng có hiệu lực.
3. Thủ tục công chứng hợp đồng mua bán xe
Thủ tục công chứng hợp đồng mua bán xe
Việc công chứng hợp đồng mua bán xe là bước quan trọng nhằm đảm bảo tính pháp lý của giao dịch và tránh những tranh chấp phát sinh sau này. Theo quy định mới nhất, quy trình công chứng hợp đồng mua bán xe bao gồm các bước sau:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ công chứng
Người mua và người bán cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ sau trước khi thực hiện thủ tục công chứng:
Đối với bên bán:
Giấy tờ tùy thân: CMND/CCCD/hộ chiếu còn hiệu lực.
Giấy đăng ký xe.
Sổ đăng kiểm (nếu có).
Giấy chứng nhận quyền sở hữu xe (nếu là xe thuộc doanh nghiệp hoặc tổ chức).
Hợp đồng mua bán xe đã soạn sẵn (nếu có).
Đối với bên mua:
Giấy tờ tùy thân: CMND/CCCD/hộ chiếu còn hiệu lực.
Sổ hộ khẩu (trong một số trường hợp).
Bước 2: Lựa chọn tổ chức công chứng
Người yêu cầu công chứng có thể thực hiện tại một trong hai cơ quan có thẩm quyền:
Văn phòng công chứng/phòng công chứng nhà nước.
Ủy ban nhân dân cấp xã/phường nơi bên bán có hộ khẩu thường trú (trong một số trường hợp đặc biệt).
Bước 3: Nộp hồ sơ và yêu cầu công chứng
Cả hai bên đến tổ chức hành nghề công chứng để nộp hồ sơ và xuất trình giấy tờ gốc để công chứng viên đối chiếu.
Công chứng viên kiểm tra tính hợp pháp của hợp đồng và các giấy tờ liên quan.
Bước 4: Ký kết hợp đồng và đóng dấu công chứng
Nếu hợp đồng hợp lệ, hai bên sẽ ký kết trước mặt công chứng viên.
Công chứng viên đóng dấu xác nhận, ghi chứng nhận vào hợp đồng.
Hợp đồng được lưu trữ tại tổ chức hành nghề công chứng theo quy định.
Bước 5: Nộp phí công chứng
Phí công chứng được tính dựa trên giá trị xe theo quy định tại Thông tư 60/2023/TT-BTC.
Người yêu cầu công chứng có thể phải trả thêm phí thù lao công chứng nếu sử dụng dịch vụ soạn thảo hợp đồng.
Bước 6: Nhận hợp đồng công chứng
Sau khi hoàn tất, bên mua và bên bán sẽ nhận bản hợp đồng mua bán xe đã được công chứng.
Hợp đồng này có giá trị pháp lý để thực hiện các thủ tục tiếp theo như đăng ký sang tên xe tại cơ quan đăng ký xe.
Việc tuân thủ đúng quy trình công chứng hợp đồng mua bán xe giúp đảm bảo quyền lợi của các bên và tránh rủi ro pháp lý trong giao dịch.
4. Nếu hợp đồng mua bán xe không công chứng thì sao?
Nếu hợp đồng mua bán xe không được công chứng, giao dịch sẽ không có giá trị pháp lý và có thể bị tuyên vô hiệu do vi phạm về điều kiện hình thức theo quy định của pháp luật. Điều này đồng nghĩa với việc hợp đồng sẽ không làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ dân sự của các bên. Khi hợp đồng bị tuyên vô hiệu, các bên có trách nhiệm hoàn trả lại những gì đã nhận, khôi phục tình trạng ban đầu và bồi thường thiệt hại nếu có lỗi.
Tuy nhiên, theo khoản 2 Điều 129 Bộ luật Dân sự 2015, nếu một bên hoặc cả hai bên đã thực hiện ít nhất hai phần ba nghĩa vụ trong hợp đồng, họ có thể yêu cầu Tòa án công nhận hiệu lực của hợp đồng dù chưa được công chứng. Trong trường hợp này, nếu Tòa án chấp thuận, hợp đồng vẫn có thể có giá trị pháp lý và được tiếp tục thực hiện theo thỏa thuận giữa các bên.
Do đó, để đảm bảo an toàn pháp lý và tránh tranh chấp, khi mua bán xe, các bên nên thực hiện thủ tục công chứng hợp đồng tại cơ quan có thẩm quyền theo đúng quy định pháp luật.
5. Câu hỏi thường gặp
Người mua có thể tự mình đi công chứng hợp đồng không?
Không. Cả bên mua và bên bán đều phải có mặt khi thực hiện công chứng hợp đồng. Nếu một bên không thể tham dự, có thể ủy quyền cho người khác bằng văn bản công chứng.
Sau khi công chứng hợp đồng, bước tiếp theo là gì?
Sau khi công chứng, người mua cần thực hiện thủ tục sang tên xe tại cơ quan đăng ký xe (Công an cấp quận/huyện). Hồ sơ bao gồm hợp đồng mua bán công chứng, giấy đăng ký xe, giấy tờ tùy thân và các giấy tờ khác theo yêu cầu.
Có thể công chứng hợp đồng mua bán xe ở bất kỳ đâu không?
Không. Công chứng hợp đồng mua bán xe phải được thực hiện tại văn phòng công chứng, phòng công chứng hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã/phường nơi bên bán có hộ khẩu thường trú.
Từ các thông tin trong bài viết, có thể bạn đã biết hợp đồng mua bán có cần công chứng hay không theo quy định pháp luật. Việc công chứng không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của các bên mà còn tạo thuận lợi trong quá trình sang tên xe. Để tránh rủi ro pháp lý, bạn nên tìm hiểu kỹ quy định và thực hiện đầy đủ các thủ tục cần thiết khi mua bán xe. Nếu bạn cần hỗ trợ về công chứng hợp đồng, hãy liên hệ ngay với Pháp lý xe chúng tôi để được tư vấn chi tiết!
