Giá xăng dầu tăng cao, cùng môi trường ô nhiễm nghiêm trọng khiến chính quyền nhiều thành phố đang dành sự ưu ái đặc biệt cho xe điện, hạn chế xe động cơ đốt trong. Tuy nhiên chính điều này cũng là nguồn cơn gây bất đồng sâu sắc giữa các nhà sản xuất ô tô với cơ quan quản lý.
“Hôm nay, tôi tự hào tuyên bố về một tiêu chuẩn khí thải phương tiện mới, có thể xem là nghiêm ngặt nhất đối với ô tô từng được áp dụng trong lịch sử nước Mỹ. Tiêu chuẩn công nghệ này áp dụng từ năm 2027 tới 2032 sẽ giúp chúng ta giảm được hơn 7 tỷ tấn khí thải nhà kính, gấp 4 lần tổng lượng ô nhiễm carbon từ toàn bộ hoạt động vận tải trong một năm”.
Đó là phát biểu của ông Michael Regan, lãnh đạo cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA) hồi cuối tháng 3/2024.
Theo đó, EPA đưa ra nhiều quy định mới, yêu cầu các nhà sản xuất ô tô giảm gần 50% lượng khí thải đối với ô tô con và xe tải hạng nhẹ trong khoảng thời gian từ năm 2027 tới 2032. Điều này đòi hỏi các nhà sản xuất ô tô phải tăng tốc quá trình chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện, hybrid hay plug-in hybrid để cắt giảm lượng khí thải.
EPA dự đoán, quy định mới có thể giúp các mẫu xe chạy pin hoặc nhiên liệu sạch chiếm tới 56% số ô tô mới bán ra vào năm 2032, tăng từ mức gần 8% ở năm 2023.
Ông Michael Regan cho biết thêm: “Giao thông vận tải là nguồn phát thải lớn nhất của chúng ta. Nhờ tiêu chuẩn công nghệ mới này, nước Mỹ sẽ khôi phục vị thế dẫn đầu trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Điều đó có nghĩa người dân ít phải đến bệnh viện hơn, giảm số trường hợp tử vong sớm do ung thư phổi và bệnh tim mạch. Chúng ta sẽ có một thế hệ tương lai khỏe mạnh, một quốc gia khỏe mạnh”.
Theo các chuyên gia, việc ban hành tiêu chuẩn khí thải mới sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới giá thành ô tô điện dẫn đến giá bán cao hơn tại các đại lý. Tuy nhiên, đại diện Cơ quan môi trường Mỹ nhận định, về lâu dài, việc sử dụng xe điện, vốn tốn ít nhiên liệu và phí bảo trì hơn so với xe xăng, sẽ giúp các chủ phương tiện tiết kiệm trung bình 6.000 USD trong suốt vòng đời của một chiếc ô tô.
Hơn nữa, cải thiện chất lượng không khí, giảm phát thải còn mang lại lợi ích cho toàn xã hội, ước tính tạo ra 13 tỷ USD lợi ích sức khỏe hàng năm.
Ông John Bozzella, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Liên minh Đổi mới Ô tô chia sẻ: “Năm 2027 sắp đến gần đối với các nhà sản xuất ô tô. Chúng tôi biết còn nhiều thách thức đối với ô tô điện như doanh số bán không ổn định, thị trường trạm sạc cần tiếp tục mở rộng, đồng thời duy trì niềm tin của khách hàng trong việc lựa chọn phương tiện phù hợp cho họ và gia đình. Nhưng chúng ta đang sống trong cuộc cách mạng công nghệ, việc chuyển đổi sang xe điện là tất yếu, đây không phải là câu chuyện có thực hiện hay không mà là việc chúng ta có thể thực hiện nhanh đến mức nào”.
Tuy nhiên, trái với sự hồ hởi của các doanh nghiệp xe thuần điện, quy định mới của EPA vấp phải phản ứng dữ dội từ nhiều địa phương cũng như những nhà sản xuất ô tô động cơ đốt trong.Hôm 18/4 vừa qua, Tổng chưởng lý của 25 tiểu bang tại Mỹ đệ đơn kiện lên Tòa phúc thẩm Quận Columbia tố cáo Cơ quan bảo vệ môi trường gây khó khăn cho xe xăng.
Bà Shelley Moore Capito, Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa nhận định: “Nhiều người Mỹ không muốn mua ô tô điện bởi chúng đắt hơn so với xe xăng. Tôi nghĩ đây là một quy định thảm họa và mục tiêu gần 60% ô tô điện bán ra vào năm 2032 cũng phi thực tế. Một số vấn đề khác cần quan tâm là mạng lưới điện và trọng lượng xe tác động thế nào đến hệ thống hạ tầng”.
Chia sẻ quan điểm trên, Tổng chưởng lý bang Kentucky, Russell Coleman cho biết: Những quy định mới có thể ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế, đe dọa việc làm và khiến giá cả tăng cao. Một hệ lụy khác là việc phát triển xe điện còn gây nguy cơ hao mòn điện lưới quốc gia.
Theo ông Coleman, ở Kentucky rất ít người tiêu dùng quan tâm đến xe điện, nhưng chính quyền đang sẵn sàng hy sinh ngành công nghiệp ô tô và việc làm của người lao động chỉ vì lộ trình xanh hóa phương tiện giao thông.Trong khi đó, Tổng chưởng lý bang West Virginia, Patrick Morrisey gọi những quy định mà Cơ quan môi trường đưa ra là sai lầm về pháp lý và phi thực tế. Đại diện nguyên đơn từ 25 tiểu bang nêu trong đơn kiện, các quy định mới vượt quá thẩm quyền của EPA.
Bình luận viên Andrew Restuccia, từ tờ Wall Street Journal nhận định, chính quyền của Tổng thống Joe Biden đang đầu tư lớn vào xây dựng hình ảnh lãnh đạo của Mỹ đối với các vấn đề toàn cầu. Tuy nhiên, theo tờ Drive, nước Mỹ chuẩn bị cho cuộc bầu cử Tổng thống vào tháng 11/2024, trong trường hợp ông Donald Trump trở lại Nhà trắng, tất cả các quy định mới gây tranh cãi mà Cơ quan môi trường vừa đưa ra có thể sẽ bị bãi bỏ.
Tại Việt Nam, với nỗ lực mạnh mẽ của các nhà sản xuất, thị trường ô tô điện đang có những bước tiến lớn trong những năm gần đây. Đặc biệt, nhờ hệ thống hạ tầng trạm sạc được cải thiện, giá thành ngày càng hợp lý giúp số lượng ô tô điện trong nước tăng lên nhanh chóng.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, thị trường ô tô điện Việt Nam có thể gặp thách thức vào năm 2025, khi ưu đãi về lệ phí trước bạ giảm xuống một nửa. Trước đó, ô tô điện được hưởng ưu đãi lệ phí trước bạ lần đầu với mức thu là 0%. Do vậy, khoảng thời gian còn lại chỉ vừa đủ để các nhà sản xuất ô tô ra mắt những mẫu xe mới, phát triển hệ thống đại lý phân phối và gia tăng nhận diện thương hiệu tới người tiêu dùng.
