Chở người sau thùng xe tải là hành vi thường thấy ở nhiều khu vực, đặc biệt tại vùng nông thôn hoặc công trường, nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro và vi phạm pháp luật. Việc nắm rõ mức phạt cùng các quy định liên quan không chỉ giúp tài xế tránh các hình phạt nghiêm khắc mà còn góp phần đảm bảo an toàn cho hành khách và người tham gia giao thông. Hãy cùng Pháp lý xe khám phá chi tiết vấn đề này qua bài viết dưới đây.
1. Mức phạt chở người sau thùng xe tải theo quy định pháp luật
Hành vi chở người sau thùng xe tải bị pháp luật Việt Nam kiểm soát chặt chẽ nhằm bảo vệ tính mạng con người và đảm bảo trật tự an toàn giao thông. Để hiểu rõ mức phạt áp dụng cho hành vi này, cần xem xét các quy định cụ thể trong các văn bản pháp luật hiện hành, đặc biệt là những quy định liên quan đến việc sử dụng phương tiện giao thông cơ giới. Phần này sẽ phân tích chi tiết các mức phạt, điều kiện áp dụng, và những lưu ý quan trọng cho tài xế.
Theo Điều 23 Nghị định 100/2019/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 123/2021/NĐ-CP), việc chở người trên thùng xe tải không đúng quy định là hành vi vi phạm nghiêm trọng. Cụ thể, tài xế xe tải khi chở người sau thùng xe sẽ bị phạt tiền từ 800.000 đến 1.000.000 đồng cho mỗi người được chở trái phép. Trong trường hợp chở nhiều người, tổng mức phạt có thể lên đến 75.000.000 đồng, tùy thuộc vào số lượng người vi phạm. Ngoài ra, tài xế còn có thể bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 1 đến 3 tháng nếu hành vi gây nguy hiểm nghiêm trọng hoặc tái phạm nhiều lần. Quy định này áp dụng cho tất cả các loại xe tải, bao gồm xe tải nhẹ, xe tải nặng, và xe tải chuyên dụng, nhằm đảm bảo thùng xe chỉ được sử dụng để chở hàng hóa, không phải để vận chuyển con người. Trong trường hợp tổ chức (chẳng hạn như doanh nghiệp vận tải) để xảy ra vi phạm, mức phạt có thể cao gấp đôi, từ 1.600.000 đến 2.000.000 đồng cho mỗi người.
Một số trường hợp ngoại lệ được phép chở người sau thùng xe tải đã được quy định tại Thông tư 58/2020/TT-BCA. Theo đó, xe tải có thể chở người trên thùng trong các tình huống đặc biệt như thực hiện nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn, vận chuyển lực lượng vũ trang làm nhiệm vụ, hoặc di chuyển công nhân theo hợp đồng với các điều kiện an toàn cụ thể. Tuy nhiên, những trường hợp này yêu cầu xe phải được trang bị ghế ngồi cố định, dây an toàn, và hệ thống che chắn để bảo vệ hành khách khỏi thời tiết. Hơn nữa, việc chở người phải được cơ quan chức năng có thẩm quyền phê duyệt bằng văn bản, nêu rõ mục đích, số lượng người, và thời gian thực hiện. Nếu không đáp ứng các điều kiện này, hành vi chở người vẫn bị coi là vi phạm và áp dụng mức phạt như trên. Quy định này không chỉ nhằm xử lý vi phạm mà còn hướng đến việc đảm bảo an toàn tối đa cho hành khách, tránh những rủi ro không đáng có.
Trong thực tế, nhiều tài xế cho rằng chở người sau thùng xe tải là cách tiết kiệm chi phí hoặc thuận tiện, đặc biệt ở các khu vực nông thôn, nơi phương tiện công cộng còn hạn chế. Tuy nhiên, quan niệm này không chỉ sai lầm mà còn nguy hiểm. Theo Điều 8 Luật Giao thông đường bộ 2008, mọi phương tiện giao thông cơ giới phải được sử dụng đúng mục đích thiết kế, và thùng xe tải không được thiết kế để chở người do thiếu các biện pháp an toàn như dây đai, ghế ngồi cố định, hoặc hệ thống giảm chấn. Việc chở người trái quy định không chỉ dẫn đến xử phạt hành chính mà còn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn nghiêm trọng, gây thiệt hại về người và tài sản. Do đó, tài xế cần kiểm tra kỹ giấy tờ xe, đặc biệt là giấy chứng nhận kiểm định, để đảm bảo tuân thủ đúng quy định và tránh các hình phạt không đáng có.
2. Những rủi ro khi chở người sau thùng xe tải
Chở người sau thùng xe tải không chỉ vi phạm pháp luật mà còn kéo theo nhiều rủi ro nghiêm trọng về an toàn, pháp lý, và tài chính. Phần này sẽ phân tích chi tiết các nguy cơ mà tài xế và hành khách có thể đối mặt, từ những tai nạn giao thông đến các hậu quả pháp lý lâu dài, nhằm giúp người đọc nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của việc tuân thủ quy định.
Trước hết, rủi ro lớn nhất liên quan đến an toàn giao thông. Thùng xe tải không được thiết kế để chở người, do đó không có các biện pháp bảo vệ như dây an toàn, ghế ngồi cố định, hoặc hệ thống giảm chấn. Khi xe di chuyển trên các cung đường gồ ghề, khúc khuỷu, hoặc trong điều kiện thời tiết xấu như mưa lớn, hành khách ngồi sau thùng xe dễ bị va đập, ngã, hoặc thậm chí bị văng ra ngoài. Theo báo cáo của Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng liên quan đến xe tải chở người trên thùng xe đã xảy ra trong những năm gần đây. Ví dụ, một vụ tai nạn tại tỉnh Đắk Lắk vào năm 2023 liên quan đến xe tải chở 12 công nhân trên thùng xe đã dẫn đến 5 người tử vong và nhiều người khác bị thương nặng do xe mất lái và lật nhào. Những vụ việc này cho thấy rằng việc chở người sau thùng xe không chỉ nguy hiểm mà còn có thể gây ra hậu quả không thể khắc phục.
Về mặt pháp lý, hành vi chở người sau thùng xe tải có thể dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng hơn ngoài xử phạt hành chính. Theo Điều 260 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), nếu hành vi này gây ra tai nạn giao thông dẫn đến chết người hoặc thiệt hại nghiêm trọng, tài xế có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức phạt tù từ 1 đến 7 năm, tùy thuộc vào mức độ thiệt hại. Ngoài ra, nếu xe tải không được kiểm định an toàn kỹ thuật đúng quy định theo Nghị định 30/2021/NĐ-CP, hoặc bị thay đổi kết cấu để chở người trái phép, phương tiện có thể bị tịch thu tạm thời để khắc phục. Trong trường hợp doanh nghiệp vận tải để xảy ra vi phạm, người chịu trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp cũng có thể bị xử lý, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh và uy tín. Những hình phạt này không chỉ gây thiệt hại cho tài xế mà còn tác động đến gia đình và cộng đồng.
Về mặt tài chính, chở người sau thùng xe tải làm tăng rủi ro liên quan đến bảo hiểm. Theo Điều 138 Bộ luật Dân sự 2015, nếu tai nạn xảy ra do vi phạm quy định giao thông, chẳng hạn như chở người trên thùng xe, công ty bảo hiểm có quyền từ chối bồi thường hoặc giảm mức bồi thường, tùy thuộc vào điều khoản hợp đồng. Điều này có nghĩa là tài xế hoặc chủ xe sẽ phải tự chi trả toàn bộ chi phí sửa chữa phương tiện, bồi thường thiệt hại cho hành khách, và các chi phí pháp lý phát sinh. Trong một số trường hợp, số tiền này có thể lên đến hàng trăm triệu đồng, gây áp lực tài chính lớn. Ví dụ, trong một vụ tai nạn tại tỉnh Bình Thuận vào năm 2024, chủ xe tải phải bồi thường hơn 500 triệu đồng cho gia đình nạn nhân do công ty bảo hiểm từ chối chi trả vì xe chở người trái quy định.
Ngoài ra, hành vi chở người sau thùng xe tải còn ảnh hưởng đến uy tín của tài xế và doanh nghiệp vận tải. Trong bối cảnh xã hội ngày càng chú trọng đến an toàn giao thông, việc vi phạm các quy định này có thể làm mất lòng tin của khách hàng, đối tác, và cộng đồng. Một doanh nghiệp vận tải bị phát hiện chở người trái phép có thể đối mặt với sự tẩy chay hoặc mất hợp đồng, gây thiệt hại kinh tế lâu dài. Vì vậy, tài xế và doanh nghiệp cần nhận thức rõ những rủi ro này và ưu tiên tuân thủ pháp luật để bảo vệ bản thân và những người xung quanh.
3. Điều kiện để chở người sau thùng xe tải hợp pháp
Mặc dù pháp luật nghiêm cấm chở người sau thùng xe tải trong hầu hết các trường hợp, vẫn có một số ngoại lệ được phép nếu đáp ứng các điều kiện cụ thể. Phần này sẽ làm rõ các trường hợp được phép, các yêu cầu cần tuân thủ, và những lưu ý để đảm bảo việc chở người diễn ra hợp pháp và an toàn.
Theo Thông tư 58/2020/TT-BCA, xe tải được phép chở người trên thùng trong các trường hợp đặc biệt như thực hiện nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn, vận chuyển lực lượng vũ trang làm nhiệm vụ, hoặc di chuyển công nhân theo hợp đồng. Tuy nhiên, để được phép chở người, xe tải phải đáp ứng các điều kiện nghiêm ngặt về an toàn. Cụ thể, thùng xe phải được trang bị ghế ngồi cố định, dây an toàn cho mỗi hành khách, và hệ thống che chắn để bảo vệ khỏi thời tiết như mưa, nắng. Ngoài ra, việc chở người phải được cơ quan chức năng có thẩm quyền phê duyệt bằng văn bản, nêu rõ mục đích, số lượng người, lộ trình, và thời gian thực hiện. Chẳng hạn, một công ty xây dựng muốn sử dụng xe tải để chở công nhân đến công trường phải ký hợp đồng vận chuyển, đảm bảo xe được cải tạo hợp pháp, và xin phép từ cơ quan quản lý giao thông địa phương.
Quá trình cải tạo xe tải để chở người cũng phải tuân thủ các quy định tại Nghị định 30/2021/NĐ-CP. Cụ thể, xe phải được kiểm định an toàn kỹ thuật sau khi cải tạo, và các thay đổi về kết cấu như lắp ghế ngồi, dây an toàn, hoặc hệ thống che chắn phải được cơ quan đăng kiểm phê duyệt. Nếu tự ý cải tạo mà không qua kiểm định, chủ xe có thể bị phạt từ 2.000.000 đến 4.000.000 đồng, đồng thời xe sẽ bị tạm giữ để khắc phục. Hơn nữa, sau khi cải tạo, xe phải được cấp giấy chứng nhận kiểm định mới, trong đó ghi rõ số người được phép chở và các điều kiện an toàn. Quy trình này đòi hỏi thời gian và chi phí, nhưng là bắt buộc để đảm bảo tuân thủ pháp luật và bảo vệ hành khách.
Trong thực tế, nhiều doanh nghiệp và cá nhân gặp khó khăn trong việc đáp ứng các điều kiện này do chi phí cải tạo xe và thủ tục xin phép phức tạp. Ví dụ, chi phí lắp đặt ghế ngồi cố định và dây an toàn cho thùng xe tải có thể lên đến 20-30 triệu đồng, chưa kể chi phí kiểm định và các thủ tục hành chính. Vì vậy, thay vì sử dụng xe tải để chở người, nhiều doanh nghiệp lựa chọn các phương tiện chuyên dụng như xe khách, xe buýt, hoặc xe van, vốn được thiết kế để đảm bảo an toàn và tuân thủ pháp luật. Lựa chọn này không chỉ giúp tránh các rủi ro pháp lý mà còn nâng cao hiệu quả vận chuyển và bảo vệ hành khách trước các nguy cơ tai nạn.
Một lưu ý quan trọng khác là ngay cả trong các trường hợp được phép, tài xế phải đảm bảo hành khách tuân thủ các quy định an toàn, chẳng hạn như thắt dây an toàn và không đứng, di chuyển trên thùng xe khi xe đang chạy. Theo Nghị định 100/2019/NĐ-CP, nếu hành khách vi phạm các quy định này, tài xế vẫn có thể bị phạt từ 400.000 đến 600.000 đồng cho mỗi người. Do đó, tài xế cần kiểm tra kỹ tình trạng xe và thông báo rõ ràng cho hành khách về các quy định an toàn trước khi vận hành.
4. Câu hỏi thường gặp
Dưới đây là một số câu hỏi phổ biến liên quan đến mức phạt chở người sau thùng xe tải, kèm theo câu trả lời chi tiết để giúp bạn hiểu rõ hơn.
Chở người sau thùng xe tải bị phạt bao nhiêu tiền?
Theo Nghị định 100/2019/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 123/2021/NĐ-CP), tài xế chở người sau thùng xe tải trái quy định sẽ bị phạt từ 800.000 đến 1.000.000 đồng cho mỗi người. Tổng mức phạt tối đa có thể lên đến 75.000.000 đồng nếu chở nhiều người. Tài xế cũng có thể bị tước giấy phép lái xe từ 1 đến 3 tháng.
Có trường hợp nào được phép chở người sau thùng xe tải không?
Theo Thông tư 58/2020/TT-BCA, xe tải được phép chở người trên thùng trong các trường hợp như cứu hộ, cứu nạn, vận chuyển lực lượng vũ trang, hoặc di chuyển công nhân theo hợp đồng. Xe phải có ghế ngồi cố định, dây an toàn, và được cơ quan chức năng phê duyệt bằng văn bản.
Chở người sau thùng xe tải gây tai nạn có bị truy cứu hình sự không?
Theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), nếu hành vi này gây tai nạn dẫn đến chết người hoặc thiệt hại nghiêm trọng, tài xế có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức phạt tù từ 1 đến 7 năm. Công ty bảo hiểm cũng có thể từ chối bồi thường.
Làm sao để cải tạo xe tải chở người hợp pháp?
Theo Nghị định 30/2021/NĐ-CP, xe tải cần được cải tạo với ghế ngồi cố định, dây an toàn, và qua kiểm định an toàn kỹ thuật. Việc cải tạo phải được cơ quan đăng kiểm phê duyệt, nếu không sẽ bị phạt từ 2.000.000 đến 4.000.000 đồng
Hành vi chở người sau thùng xe tải tiềm ẩn nhiều nguy cơ và bị pháp luật kiểm soát chặt chẽ thông qua các quy định tại Luật Giao thông đường bộ 2008, Nghị định 100/2019/NĐ-CP, và Thông tư 58/2020/TT-BCA. Tài xế và doanh nghiệp cần nắm rõ các mức phạt, điều kiện được phép chở người, và những rủi ro liên quan để tránh vi phạm và đảm bảo an toàn giao thông. Để được tư vấn chi tiết hơn hoặc giải quyết các vấn đề pháp lý, hãy liên hệ Pháp lý xe để nhận hỗ trợ nhanh chóng và chuyên nghiệp.
