Thời gian qua, có không ít trường hợp người lái xe ô tô, xe máy vi phạm các quy định về an toàn giao thông (ATGT) khi lưu thông trên đường, dẫn tới nguy hiểm cho trẻ em đang được chở trên xe.
Do đó, Luật Trật tự, ATGT đường bộ năm 2024 (có hiệu lực từ ngày 1-1-2025) đã đặt ra nhiều quy định mới, góp phần hoàn thiện khung pháp lý cụ thể, chặt chẽ để bảo vệ trẻ em khi tham gia giao thông.
Nỗi đau đến từ sự bất cẩn
Từ đầu năm 2024 đến nay, trên toàn tỉnh đã xảy ra một số vụ tai nạn giao thông (TNGT) có nạn nhân tử vong là trẻ em xuất phát từ sự bất cẩn, vi phạm quy định về giao thông đường bộ của người lớn khi lái xe.
Mới đây nhất, tối 29-7, xe bán tải biển số 60C-597.05, do ông V.V.K. (ngụ thành phố Biên Hòa) điều khiển thiếu quan sát đã va chạm với tàu hỏa SNT5 tại vị trí giao cắt giữa đường sắt và đường Phạm Văn Thuận (thành phố Biên Hòa) khiến 2 người tử vong; trong đó có em N.V.N. (13 tuổi) văng từ trên xe bán tải ra ngoài.
Trước đó, chiều 26-5, xe máy biển số 67N1-637.69 do anh N.T.T. (22 tuổi, ngụ tỉnh An Giang) điều khiển chở theo bà L.T.N. (57 tuổi, ngụ huyện Long Thành) và cháu N.L.N. (3 tuổi, ngụ tỉnh Bình Dương) di chuyển trên quốc lộ 51 (ở làn dành cho xe ô tô) đã xảy ra va chạm với xe đầu kéo biển số 49H-033.59 kéo theo rơ-moóc biển số 49RM-001.04, khiến bà L.T.N. và cháu N.L.N. tử vong tại chỗ.
Trên thực tế, việc người lớn điều khiển phương tiện giao thông không chú ý đảm bảo ATGT cho trẻ em khi ngồi trên xe không phải là điều hiếm gặp. Đáng chú ý, một số hành vi được lực lượng cảnh sát giao thông thường xuyên xử phạt như: không đội mũ bảo hiểm cho trẻ em trên 6 tuổi; thò tay ra khỏi xe ô tô, thò người khỏi cửa sổ trời của xe ô tô khi đang lưu thông…
Điển hình như đầu tháng 2-2024, Đội Tuần tra kiểm soát giao thông đường bộ cao tốc số 6 (Phòng Hướng dẫn tuần tra kiểm soát giao thông đường bộ, Cục Cảnh sát giao thông, Bộ Công an) đã mời tài xế xe ô tô biển số 61K-015.64 đến cơ quan làm việc vì hành vi để 2 trẻ em thò đầu lên cửa sổ trời của xe ô tô khi đang chạy trên đường cao tốc Phan Thiết – Dầu Giây (đoạn qua huyện Xuân Lộc). Trước đó, cuối tháng 11-2023, Đội Cảnh sát giao thông số 1, Phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh đã xử phạt tài xế xe ô tô 5 chỗ biển số 60K-054.76 vì để 2 trẻ em thò người khỏi cửa sổ trời của xe khi đang lưu thông trên quốc lộ 1, đoạn qua thành phố Biên Hòa.
Theo Ủy ban ATGT quốc gia, trung bình mỗi năm trên toàn quốc có khoảng 1,8-2 ngàn vụ TNGT liên quan đến trẻ em. Trong đó có khoảng 600-700 vụ liên quan đến xe ô tô có chở trẻ em. Do đó, việc quy định pháp luật về đảm bảo ATGT cho trẻ em khi ngồi trên phương tiện giao thông cần phải được quy định chặt chẽ hơn, phù hợp với thực tế hơn.
Hàng loạt quy định đảm bảo an toàn liên quan đến trẻ em
Trước đòi hỏi từ thực tiễn, ngày 27-6, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Trật tự, ATGT đường bộ năm 2024 với nhiều điều, khoản nhằm bảo vệ trẻ em khi tham gia giao thông.
Cụ thể, tại khoản 3, Điều 10 Luật Trật tự, ATGT đường bộ năm 2024 quy định khi chở trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35m trên xe ô tô không được cho trẻ em ngồi cùng hàng ghế với người lái xe, trừ loại xe ô tô chỉ có một hàng ghế; người lái xe phải sử dụng, hướng dẫn sử dụng thiết bị an toàn phù hợp cho trẻ em. Khoản 7, Điều 5 quy định thành viên trong gia đình có trách nhiệm tuyên truyền, nhắc nhở thành viên khác chấp hành pháp luật về trật tự ATGT đường bộ, sử dụng dây đai an toàn, ghế dành cho trẻ em hoặc có người lớn ngồi cùng trẻ em phía sau khi chở trẻ em dưới 6 tuổi bằng xe máy.
Riêng tại điểm c, khoản 1, Điều 33 Luật Trật tự, ATGT đường bộ năm 2024 quy định, người điều khiển xe máy chỉ được chở tối đa 2 người nếu có trẻ em dưới 12 tuổi. Đặc biệt, Luật Trật tự, ATGT đường bộ năm 2024 đã dành riêng Điều 46 quy định về đảm bảo trật tự ATGT đường bộ đối với xe ô tô chở trẻ em mầm non, học sinh.
Phân tích về các quy định mới, Trưởng phòng Hướng dẫn tuyên truyền, điều tra, giải quyết TNGT, Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an), đại tá Nguyễn Quang Nhật cho hay, do thể lực và chiều cao của trẻ em Việt Nam ngày càng phát triển, Luật Trật tự, ATGT đường bộ năm 2024 đã quy định hạ độ tuổi từ 14 xuống 12 tuổi đối với trường hợp người lái xe máy được chở tối đa 2 người. Việc này để phù hợp trong điều kiện giao thông hiện nay và cũng để bảo đảm an toàn cho trẻ em và người điều khiển phương tiện khi tham gia giao thông.
Hiện nay, Bộ Công an đã xây dựng 4 nghị định, 15 thông tư để tạo hành lang pháp lý giúp Luật Trật tự, ATGT đường bộ năm 2024 đi vào đời sống. Đặc biệt, với các quy định về bảo vệ trẻ em sẽ được hướng dẫn cụ thể hơn để đảm bảo những quy định được thực hiện hiệu quả, góp phần giữ an toàn cho trẻ em khi tham gia giao thông.
