Biển báo giao thông đóng vai trò quan trọng trong việc điều khiển và bảo đảm an toàn cho các phương tiện và người tham gia giao thông. Học biển báo giao thông không chỉ giúp người lái xe tuân thủ đúng quy định, mà còn giảm thiểu nguy cơ tai nạn và đảm bảo an toàn cho bản thân và cộng đồng. Pháp lý xe sẽ giúp bạn tìm hiểu rõ hơn về biển báo giao thông cũng như các quy định liên quan.
Hiện nay, chưa có quy định cụ thể về khái niệm biển báo giao thông, tuy nhiên, có thể hiểu, biển báo giao thông là các biển hiệu được đặt trên đường để biểu thị, truyền đạt các thông tin đến người tham gia giao thông.
Theo khoản 1 Điều 11 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 quy định:
“ Báo hiệu đường bộ bao gồm: hiệu lệnh của người điều khiển giao thông; đèn tín hiệu giao thông; biển báo hiệu đường bộ; vạch kẻ đường và các dấu hiệu khác trên mặt đường; cọc tiêu, tường bảo vệ, rào chắn, đinh phản quang, tiêu phản quang, cột Km, cọc H; thiết bị âm thanh báo hiệu đường bộ.”
Như vậy, biển báo giao thông thuộc hệ thống báo hiệu đường bộ. Nếu ở cùng một khu vực mà đồng thời có các hình thức báo hiệu khác nhau thì người tham gia giao thông phải chấp hành hiệu lệnh theo thứ tự sau:
Hiệu lệnh của người điều khiển giao thông.
Hiệu lệnh của đèn tín hiệu.
Hiệu lệnh của biển báo giao thông.
Hiệu lệnh của vạch kẻ đường và các dấu hiệu khác trên đường.
Lưu ý: Trường hợp ở một vị trí đã có biển báo cố định lại có biển khác có tính chất tạm thời mà 02 biển có ý nghĩa khác nhau thì phải chấp hành theo biển báo có tính chất tạm thời.
2. Biển báo giao thông có bao nhiêu loại?
Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 41:2024/BGTVT đã đưa ra các nhóm biển báo giao thông rõ ràng và chi tiết hơn so với quy chuẩn trước đó. Mỗi nhóm biển báo có mục đích và ý nghĩa riêng, giúp người tham gia giao thông dễ dàng nhận diện và tuân thủ các quy định, từ đó đảm bảo an toàn và giảm thiểu rủi ro trong quá trình lưu thông. Dưới đây là phần mô tả chi tiết về các nhóm biển báo theo quy định mới:
2.1. Biển báo cấm
Biển báo cấm là loại biển báo được sử dụng để cấm hoặc hạn chế các hành động nhất định của người tham gia giao thông. Biển báo cấm có dạng hình tròn với viền đỏ và nền trắng, trên đó có hình vẽ hoặc chữ thể hiện hành động bị cấm. Các biển báo cấm phổ biến bao gồm:
Biển cấm vượt: Biển này có hình tròn, viền đỏ, nền trắng với hình vẽ một chiếc xe đang bị chặn lại, cảnh báo phương tiện không được phép vượt xe khác.
Biển cấm dừng đỗ: Biển báo này cấm các phương tiện dừng lại hoặc đỗ xe ở một khu vực nhất định, giúp tránh tình trạng ùn tắc hoặc cản trở giao thông.
Biển cấm quay đầu: Biển báo này yêu cầu các phương tiện không được quay đầu tại điểm giao cắt hoặc đoạn đường được chỉ định.
Các biển báo này có tác dụng cảnh báo và ngừng các hành vi giao thông có thể gây mất an toàn hoặc gây ảnh hưởng đến dòng chảy của giao thông.
2.2. Biển hiệu lệnh
Biển hiệu lệnh yêu cầu người tham gia giao thông phải thực hiện hành động theo chỉ dẫn cụ thể từ biển báo. Biển hiệu lệnh có dạng hình tròn, nền màu xanh lam và ký hiệu hoặc chữ màu trắng. Các biển hiệu lệnh bao gồm:
Biển dừng lại: Biển báo này yêu cầu các phương tiện phải dừng lại hoàn toàn, thường được đặt ở các giao lộ có điều kiện tầm nhìn hạn chế hoặc những nơi có giao thông phức tạp.
Biển nhường đường: Biển báo này yêu cầu phương tiện phải nhường đường cho phương tiện khác khi tham gia giao thông tại các điểm giao cắt hoặc các đoạn đường có mật độ giao thông cao.
Biển phải đi thẳng: Biển này yêu cầu các phương tiện đi thẳng, không được rẽ hoặc quay đầu tại giao lộ.
Biển quay đầu: Biển này chỉ ra rằng người tham gia giao thông có thể quay đầu tại điểm được chỉ dẫn, thường xuất hiện ở các giao lộ lớn hoặc các điểm giao thông quan trọng.
Biển hiệu lệnh giúp đảm bảo rằng các phương tiện tham gia giao thông thực hiện đúng quy trình và tránh các hành động có thể gây ra sự cố giao thông.
2.3. Biển báo nguy hiểm và cảnh báo
Các biển báo trong nhóm này được sử dụng để cảnh báo người tham gia giao thông về các nguy hiểm hoặc điều kiện đặc biệt trên đường, giúp người lái xe chuẩn bị đối phó kịp thời và giảm thiểu tai nạn. Biển báo nguy hiểm có hình tam giác đều với viền đỏ và nền màu vàng. Các biển báo trong nhóm này có thể bao gồm:
Biển đường cong nguy hiểm: Biển báo này cảnh báo về đoạn đường có nhiều khúc cua nguy hiểm, yêu cầu người lái xe giảm tốc độ và cẩn trọng khi di chuyển.
Biển ổ gà: Biển báo này cảnh báo về đoạn đường có ổ gà hoặc các hư hỏng mặt đường, yêu cầu người lái xe chú ý và giảm tốc độ để tránh tai nạn.
Biển cầu vượt sông: Biển báo này thông báo về một cây cầu có thể có chiều cao hạn chế hoặc yếu tố nguy hiểm khi di chuyển qua, như cầu không có vỉa hè hoặc gờ cao.
Ngoài ra, còn có các biển báo cảnh báo nguy hiểm khác như biển đường trơn trượt, biển khu vực đông dân cư, biển khu vực có trẻ em, v.v.
2.4. Biển chỉ dẫn
Biển chỉ dẫn cung cấp các thông tin bổ sung về lộ trình, hướng đi, tốc độ tối đa, hay thông tin về các khu vực đặc biệt như bệnh viện, trường học, khu dân cư… Các biển này giúp người tham gia giao thông dễ dàng nhận diện và hiểu rõ về tình hình giao thông. Các biển chỉ dẫn thường có hình chữ nhật hoặc hình vuông với nền màu xanh. Một số biển chỉ dẫn phổ biến:
Biển chỉ hướng: Biển này chỉ ra hướng đi của các tuyến đường chính hoặc các làn đường, giúp người tham gia giao thông lựa chọn đúng hướng đi.
Biển giới hạn tốc độ: Biển này yêu cầu người lái xe tuân thủ tốc độ tối đa hoặc tối thiểu cho phép tại các khu vực nhất định, như đường cao tốc, khu vực đông dân cư, v.v.
Biển chỉ dẫn các địa điểm đặc biệt: Các biển này cung cấp thông tin về các địa điểm quan trọng như bệnh viện, trạm xăng, khu du lịch, bến xe, hoặc các khu vực có nguy cơ cao.
Biển chỉ dẫn giúp người tham gia giao thông dễ dàng định hướng và có những hành động phù hợp để lưu thông an toàn.
2.5. Biển phụ và biển viết bằng chữ
Các biển phụ là những biển báo bổ sung, giải thích cho các biển báo chính hoặc cung cấp thông tin chi tiết về các tình huống giao thông cụ thể. Biển phụ thường đi kèm với biển chính để làm rõ thêm ý nghĩa hoặc yêu cầu cho người tham gia giao thông. Biển phụ có thể bao gồm các loại như:
Biển bổ sung về thời gian: Biển báo này cung cấp thông tin về khoảng thời gian mà quy định của biển chính áp dụng, ví dụ như biển cấm đỗ xe chỉ áp dụng vào giờ cao điểm, hoặc biển giới hạn tốc độ áp dụng trong một khoảng thời gian nhất định.
Biển ghi thông tin cụ thể: Biển viết bằng chữ cung cấp thông tin cụ thể về các điều kiện giao thông như các yêu cầu về giấy phép, quy định về chiều cao của phương tiện, hoặc các khu vực cấm đi vào đối với xe tải.
Biển phụ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người tham gia giao thông hiểu rõ hơn các điều kiện và quy định liên quan đến biển báo chính, đảm bảo giao thông diễn ra một cách trôi chảy và an toàn hơn.
3. Ý nghĩa của biển báo giao thông
Ý nghĩa của biển báo giao thông
Theo Điều 15 Chương 3 Phần 2 Quy chuẩn QCVN 41:2019/BGTVT, mỗi loại biển báo giao thông lại mang những ý nghĩa khác nhau. Cụ thể:
Nhóm biển báo cấm: Biểu thị các điều cấm mà người tham gia giao thông không được vi phạm.
Nhóm biển hiệu lệnh: Báo cho người điều khiển phương tiện biết các điều bắt buộc phải chấp hành khi tham gia giao thông.
Nhóm biển báo nguy hiểm và cảnh báo: Dùng để báo cho người điều khiển phương tiện biết trước tính chất của sự nguy hiểm hoặc các điều cần chú ý phòng ngừa trên tuyến đường tham gia giao thông để chủ động phòng ngừa kịp thời tai nạn.
Nhóm biển chỉ dẫn: Dùng để chỉ dẫn hướng đi hoặc các điều cần thiết nhằm giúp việc điều khiển phương tiện và hướng dẫn giao thông trên đường được thuận lợi, đảm bảo an toàn.
Nhóm biển phụ, biển viết bằng chữ: Dùng để thuyết minh bổ sung nội dung cho các nhóm biển còn lại.
Như vậy, mỗi loại biển báo giao thông sẽ có ý nghĩa và mục đích riêng để sử dụng cho những trường hợp phù hợp để đảm bảo trật tự, an toàn giao thông cho người tham gia giao thông.
4. Không tuân thủ biển báo giao thông có bị xử phạt không?
Câu trả lời là có, theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm đối với lỗi không tuân thủ biển báo giao thông tùy theo các phương tiện vi phạm như sau:
4.1. Đối với xe ô tô
Căn cứ Điều 6 Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định mức phạt đối với người điều khiển xe ô tô khi không tuân thủ biển báo giao thông như sau:
Phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng khi thực hiện hành vi: Không chấp hành hiệu lệnh, chỉ dẫn của biển báo hiệu, vạch kẻ đường, trừ các hành vi vi phạm quy định tại điểm a khoản 1 Điều 6 Nghị định 168/2024/NĐ-CP.
Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng khi thực hiện một trong các hành vi:
Quay đầu xe tại nơi có biển báo hiệu có nội dung cấm quay đầu đối với loại phương tiện đang điều khiển; điều khiển xe rẽ trái tại nơi có biển báo hiệu có nội dung cấm rẽ trái đối với loại phương tiện đang điều khiển; điều khiển xe rẽ phải tại nơi có biển báo hiệu có nội dung cấm rẽ phải đối với loại phương tiện đang điều khiển.
Không giữ khoảng cách an toàn để xảy ra va chạm với xe chạy liền trước hoặc không giữ khoảng cách theo quy định của biển báo hiệu “Cự ly tối thiểu giữa hai xe”, trừ các hành vi vi phạm quy định tại điểm d khoản 5 Điều 6 Nghị định 168/2024/NĐ-CP.
Phạt tiền từ 4.000.000 đồng đến 6.000.000 đồng khi thực hiện một trong các hành vi:
Vượt xe trong những trường hợp không được vượt, vượt xe tại đoạn đường có biển báo hiệu có nội dung cấm vượt (đối với loại phương tiện đang điều khiển); không có tín hiệu trước khi vượt hoặc có tín hiệu vượt xe nhưng không sử dụng trong suốt quá trình vượt xe; vượt bên phải xe khác trong trường hợp không được phép.
Đi vào khu vực cấm, đường có biển báo hiệu có nội dung cấm đi vào đối với loại phương tiện đang điều khiển, trừ các hành vi vi phạm quy định tại điểm d khoản 9, điểm đ khoản 11 Điều này, hành vi bị cấm đi vào công trình thủy lợi và các trường hợp xe ưu tiên đang đi làm nhiệm vụ khẩn cấp theo quy định.
Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 22.000.000 đồng khi thực hiện hành vi: Điều khiển xe không quan sát, giảm tốc độ hoặc dừng lại để bảo đảm an toàn theo quy định mà gây tai nạn giao thông; điều khiển xe chạy quá tốc độ quy định gây tai nạn giao thông; dừng xe, đỗ xe, quay đầu xe, lùi xe, tránh xe, vượt xe, chuyển hướng, chuyển làn đường không đúng quy định gây tai nạn giao thông; không đi đúng phần đường, làn đường, không giữ khoảng cách an toàn giữa hai xe theo quy định gây tai nạn giao thông hoặc đi vào đường có biển báo hiệu có nội dung cấm đi vào đối với loại phương tiện đang điều khiển gây tai nạn giao thông, trừ các hành vi vi phạm quy định tại điểm đ khoản 11 Điều 6 Nghị định 168/2024/NĐ-CP.
4.2. Đối với xe mô tô, xe gắn máy
Căn cứ Điều 7 Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định mức xử phạt vi phạm đối với người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy khi không tuân thủ hiệu lệnh của biển báo giao thông như sau:
Phạt tiền từ 200.000 đồng đến 400.000 đồng khi thực hiện hành vi: Không chấp hành hiệu lệnh, chỉ dẫn của biển báo hiệu, vạch kẻ đường, trừ các hành vi vi phạm quy định tại điểm a khoản 1 Điều 7 Nghị định 168/2024/NĐ-CP.
Phạt tiền từ 600.000 đồng đến 800.000 đồng khi thực hiện một trong những hành vi:
Chuyển hướng không quan sát hoặc không bảo đảm khoảng cách an toàn với xe phía sau hoặc không giảm tốc độ hoặc không có tín hiệu báo hướng rẽ hoặc có tín hiệu báo hướng rẽ nhưng không sử dụng liên tục trong quá trình chuyển hướng (trừ trường hợp điều khiển xe đi theo hướng cong của đoạn đường bộ ở nơi đường không giao nhau cùng mức); điều khiển xe rẽ trái tại nơi có biển báo hiệu có nội dung cấm rẽ trái đối với loại phương tiện đang điều khiển; điều khiển xe rẽ phải tại nơi có biển báo hiệu có nội dung cấm rẽ phải đối với loại phương tiện đang điều khiển.
Không giữ khoảng cách an toàn để xảy ra va chạm với xe chạy liền trước hoặc không giữ khoảng cách theo quy định của biển báo hiệu “Cự ly tối thiểu giữa hai xe”.
Phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1.000.000 đồng khi thực hiện hành vi: Vượt xe trong những trường hợp không được vượt, vượt xe tại đoạn đường có biển báo hiệu có nội dung cấm vượt đối với loại phương tiện đang điều khiển, trừ các hành vi vi phạm quy định tại điểm đ khoản 3 Điều 7 Nghị định 168/2024/NĐ-CP.
Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng khi thực hiện hành vi: Đi vào khu vực cấm, đường có biển báo hiệu có nội dung cấm đi vào đối với loại phương tiện đang điều khiển, trừ các hành vi vi phạm quy định tại điểm a, điểm b khoản 7 Điều 7 Nghị định 168/2024/NĐ-CP và các trường hợp xe ưu tiên đang đi làm nhiệm vụ khẩn cấp theo quy định.
Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 14.000.000 đồng khi thực hiện hành vi: Điều khiển xe không quan sát, giảm tốc độ hoặc dừng lại để bảo đảm an toàn theo quy định mà gây tai nạn giao thông; điều khiển xe chạy quá tốc độ quy định gây tai nạn giao thông; đi vào đường cao tốc, dừng xe, đỗ xe, quay đầu xe, lùi xe, vượt xe, chuyển hướng, chuyển làn đường không đúng quy định gây tai nạn giao thông; không đi đúng phần đường, làn đường, không giữ khoảng cách an toàn giữa hai xe theo quy định gây tai nạn giao thông hoặc đi vào đường có biển báo hiệu có nội dung cấm đi vào đối với loại phương tiện đang điều khiển, đi ngược chiều của đường một chiều, đi ngược chiều trên đường có biển “Cấm đi ngược chiều” gây tai nạn giao thông.
4.3. Đối với xe máy chuyên dùng
Căn cứ Điều 8 Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định mức phạt đối với người điều khiển xe máy chuyên dùng khi không tuân thủ hiệu lệnh của biển báo giao thông như sau:
Phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng: Không chấp hành hiệu lệnh, chỉ dẫn của biển báo hiệu, vạch kẻ đường, trừ các hành vi vi phạm quy định tại điểm a khoản 1 Điều 8 Nghị định 168/2024/NĐ-CP.
Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng khi thực hiện một trong các hành vi sau:
Quay đầu xe tại nơi đường bộ giao nhau cùng mức với đường sắt; quay đầu xe tại nơi đường hẹp, đường dốc, đoạn đường cong tầm nhìn bị che khuất, nơi có biển báo hiệu có nội dung cấm quay đầu đối với loại phương tiện đang điều khiển; điều khiển xe rẽ trái tại nơi có biển báo hiệu có nội dung cấm rẽ trái đối với loại phương tiện đang điều khiển; điều khiển xe rẽ phải tại nơi có biển báo hiệu có nội dung cấm rẽ phải đối với loại phương tiện đang điều khiển.
Quay đầu xe ở phần đường dành cho người đi bộ qua đường, trên cầu, đầu cầu, ngầm, gầm cầu vượt, trừ khi có hiệu lệnh của người điều khiển giao thông hoặc chỉ dẫn của biển báo hiệu tạm thời hoặc tổ chức giao thông tại những khu vực này có bố trí nơi quay đầu xe.
Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng khi thực hiện hành vi: Đi vào khu vực cấm, đường có biển báo hiệu có nội dung cấm đi vào đối với loại phương tiện đang điều khiển, trừ các hành vi vi phạm quy định tại điểm d khoản 7, điểm đ khoản 9 Điều 8 Nghị định 168/2024/NĐ-CP và các trường hợp xe ưu tiên đang đi làm nhiệm vụ khẩn cấp theo quy định.
Phạt tiền từ 14.000.000 đồng đến 16.000.000 đồng khi thực hiện hành vi: Điều khiển xe không quan sát, giảm tốc độ hoặc dừng lại để bảo đảm an toàn theo quy định mà gây tai nạn giao thông; điều khiển xe chạy quá tốc độ quy định gây tai nạn giao thông; dừng xe, đỗ xe, quay đầu xe, lùi xe, tránh xe, vượt xe, chuyển hướng, chuyển làn đường không đúng quy định gây tai nạn giao thông; mở cửa xe, để cửa xe mở không bảo đảm an toàn gây tai nạn giao thông; không đi đúng phần đường, làn đường, không giữ khoảng cách an toàn giữa hai xe theo quy định gây tai nạn giao thông hoặc đi vào đường có biển báo hiệu có nội dung cấm đi vào đối với loại phương tiện đang điều khiển, đi ngược chiều của đường một chiều, đi ngược chiều trên đường có biển “Cấm đi ngược chiều” gây tai nạn giao thông, trừ các hành vi vi phạm quy định tại điểm b khoản 8, điểm đ khoản 9 Điều 8 Nghị định 168/2024/NĐ-CP.
4.4. Đối với xe đạp, xe đạp máy
Căn cứ Điều 9 Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định mức xử phạt đối với người điều khiển xe đạp, xe đạp máy về lỗi không tuân thủ biển báo giao thông như sau:
Phạt tiền từ 100.000 đồng đến 200.000 đồng khi thực hiện hành vi: Không chấp hành hiệu lệnh hoặc chỉ dẫn của biển báo hiệu, vạch kẻ đường, trừ các hành vi vi phạm quy định tại điểm đ khoản 2, điểm c khoản 3 Điều 9 Nghị định 168/2024/NĐ-CP.
Phạt tiền từ 300.000 đồng đến 400.000 đồng khi thực hiện hành vi: Đi vào khu vực cấm, đường có biển báo hiệu nội dung cấm đi vào đối với loại phương tiện đang điều khiển; đi ngược chiều đường của đường một chiều, đường có biển “Cấm đi ngược chiều”.
4.5. Những người tham gia giao thông khác
Căn cứ Điều 10 Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định, phạt tiền từ 150.000 đồng đến 250.000 đồng đối với người đi bộ thực hiện hành vi: Không chấp hành hiệu lệnh hoặc chỉ dẫn của đèn tín hiệu, biển báo hiệu, vạch kẻ đường, trừ hành vi vi phạm quy định tại điểm a khoản 2 Điều 10 Nghị định 168/2024/NĐ-CP.
Căn cứ Điều 11 Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định, phạt tiền từ 150.000 đồng đến 250.000 đồng khi người điều khiển, dẫn dắt vật nuôi, điều khiển xe vật nuôi vi phạm: Không chấp hành hiệu lệnh hoặc chỉ dẫn của đèn tín hiệu, biển báo hiệu, vạch kẻ đường, trừ hành vi vi phạm quy định tại khoản 3 Điều 11 Nghị định 168/2024/NĐ-CP.
Các quy định trên trong Nghị định 168/2024/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 01/01/2025 đã cho thấy rõ về mức xử phạt đối với từng phương tiện tham gia giao thông vi phạm lỗi không tuân thủ hiệu lệnh của biển báo giao thông với các mức phạt khác nhau tùy vào mức độ vi phạm được quy định.
Khi có nhiều biển báo khác nhau, phải tuân theo biển báo nào trước?
Trong trường hợp có nhiều loại báo hiệu cùng tồn tại, người tham gia giao thông phải tuân theo thứ tự ưu tiên: hiệu lệnh của người điều khiển giao thông, đèn tín hiệu, biển báo giao thông, và cuối cùng là vạch kẻ đường và dấu hiệu khác trên mặt đường.
Biển báo giao thông có tính chất tạm thời có hiệu lực thế nào?
Biển báo giao thông có tính chất tạm thời có hiệu lực cao hơn các biển báo cố định trong trường hợp chúng có ý nghĩa khác nhau, người tham gia giao thông cần phải tuân thủ theo biển báo tạm thời.
Biển báo có thể thay đổi trong điều kiện thời tiết xấu không?
Không. Biển báo giao thông sẽ không thay đổi trong điều kiện thời tiết, nhưng người tham gia giao thông cần chú ý, bởi trong thời gian mưa bão, sương mù hoặc đường trơn trượt, các biển báo như biển giảm tốc độ hay biển cảnh báo nguy hiểm cần được tuân thủ nghiêm ngặt hơn để bảo đảm an toàn.
Như bạn có thể thấy, việc học biển báo giao thông là bước đầu tiên và quan trọng để trở thành người tham gia giao thông có trách nhiệm. Hãy liên hệ với Pháp lý xe nếu bạn cần giải đáp bất kỳ thắc mắc nào về loại biển báo giao thông nào hay các vấn đề có liên quan, chúng tôi luôn sẵn sàng giải đáp.
