Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, trong đó quy định vượt xe và nhường đường cho xe xin vượt. Tài xế cần nắm rõ quy định này để tránh bị xử phạt.
Cụ thể, Điều 14 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ quy định, vượt xe là tình huống giao thông trên đường mà mỗi chiều đường xe chạy chỉ có một làn đường dành cho xe cơ giới, xe đi phía sau di chuyển sang bên trái để di chuyển lên trước xe phía trước.
Trên đường có từ hai làn đường dành cho xe cơ giới cùng chiều trở lên được phân biệt bằng vạch kẻ đường, xe đi phía sau di chuyển lên trước xe phía trước thì áp dụng quy tắc sử dụng làn đường quy định tại Điều 13 của Luật này.
Khi vượt, các xe phải vượt bên trái; trường hợp khi xe phía trước có tín hiệu rẽ trái hoặc đang rẽ trái hoặc khi xe chuyên dùng đang làm việc trên đường mà không thể vượt bên trái thì được vượt về bên phải.
Xe xin vượt chỉ được vượt khi không có chướng ngại vật phía trước, không có xe chạy ngược chiều trong đoạn đường định vượt, xe chạy trước không có tín hiệu vượt xe khác, đã có tín hiệu rẽ phải và tránh về bên phải.
Khi có xe xin vượt, người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ phía trước phải quan sát phần đường phía trước, nếu đủ điều kiện an toàn thì phải giảm tốc độ, có tín hiệu rẽ phải để báo hiệu cho người điều khiển phương tiện phía sau biết được vượt và đi sát về bên phải của phần đường xe chạy cho đến khi xe sau đã vượt qua, không được cản trở đối với xe xin vượt.
Trường hợp có chướng ngại vật hoặc không đủ điều kiện an toàn thì người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ phía trước có tín hiệu rẽ trái để báo hiệu cho người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ phía sau biết là chưa được vượt.
Xe xin vượt phải có báo hiệu nhấp nháy bằng đèn chiếu sáng phía trước hoặc còi, trừ loại xe thô sơ không có đèn chiếu sáng và còi, khi vượt xe phải có tín hiệu báo hướng chuyển, tín hiệu báo hướng chuyển được sử dụng, bảo đảm khoảng cách an toàn với xe phía trước và phía sau trong suốt quá trình vượt xe; trong đô thị và khu đông dân cư trong thời gian từ 22h ngày hôm trước đến 5h ngày hôm sau chỉ được báo hiệu xin vượt bằng đèn.
Cũng tại khoản 6, Điều 14 có quy định về việc không được vượt xe trong trường hợp: Khi không bảo đảm các điều kiện quy định tại Khoản 3 Điều này; Trên cầu hẹp có một làn đường; Đường cong có tầm nhìn bị hạn chế;
Trên đường hai chiều tại khu vực đỉnh dốc có tầm nhìn bị hạn chế; Nơi đường giao nhau, đường bộ giao nhau cùng mức với đường sắt; Khi điều kiện thời tiết hoặc đường không bảo đảm an toàn cho việc vượt;
Khi gặp xe ưu tiên; Ở phần đường dành cho người đi bộ qua đường; Khi có người đi bộ, xe lăn của người khuyết tật qua đường; Trong hầm đường bộ.
Không nhường đường cho xe xin vượt có thể bị phạt tiền: Các phương tiện tham gia giao thông khi muốn vượt phương tiện khác phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định của pháp luật. Vì thế, nếu một phương tiện xin vượt đáp ứng đủ điều kiện an toàn thì phải cho xe đó vượt.
Nếu không nhường đường cho xe xin vượt, người điều khiển phương tiện sẽ bị xử phạt. Mức phạt mới từ năm 2020 được quy định tại Nghị định 100/2019/NĐ-CP cao hơn đến 5 lần so với quy định cũ (Nghị định 46 năm 2016).
Như vậy, khi có xe xin vượt, nếu đủ điều kiện an toàn, người điều khiển phương tiện phía trước phải giảm tốc độ, đi sát về bên phải của phần đường xe chạy cho đến khi xe sau đã vượt qua, không được gây trở ngại đối với xe xin vượt. Nếu không sẽ bị xử phạt.
